Zorgen over nieuwe genetische technieken in de plantenverdeling

17 juli 2023

Zorgen over nieuwe genetische technieken in de plantenverdeling

CRISPR-Cas/NGT – Reactie op voorstel EC en Position paper

Afgelopen woensdag 5 juli heeft de Europese Commissie diverse voorstellen gepubliceerd waaronder het voorstel voor aanpassing van de GGO richtlijnen met betrekking tot Nieuwe Genetische Technieken (NGT) in de plantenverdeling.

Vanuit Natuur & Milieu en de Natuur en Milieufederaties zetten wij ons in voor de verduurzaming van de landbouw. We bepleiten een transitie naar natuurinclusieve kringlooplandbouw waarbij we oog hebben voor de positie van de boer en ook voor de mogelijkheden van met name systeeminnovatie om hieraan bij te dragen.

We maken ons zorgen over het huidige voorstel vanuit de Europese commissie rond NGT. Dit voorstel zal naar onze mening niet bijdragen aan de verduurzaming van de landbouw en deze eerder vertragen.

De zorgen die regelmatig in het debat rond NGT/CRISPR-Cas in de tweede kamer naar voren zijn gekomen worden niet weggenomen in dit voorstel.

Onze zorgen zijn:

1. Keuzevrijheid wordt beperkt. Elke vorm van etikettering voor categorie 1 NGT planten en producten ontbreekt in het voorstel waardoor consumenten die producten uit de gangbare landbouw gebruiken niet zelf kunnen kiezen als zij geen NGT-producten willen gebruiken. Zij kunnen alleen overgaan op biologisch voedsel. Daarnaast is transparantie beperkt tot het begin van de keten (zaadlabeling) waar bovendien nog een geheimhoudingclausule mogelijk is voor zaadproducenten.
2. Patenten krijgen vrij spel en ondermijnen het kwekersrecht. Hoewel erkend wordt dat patenten een serieuze bedreiging zijn bij de verdere introductie van NGT gewassen, zal de Europese commissie hier pas in 2026 verder naar kijken. Dit geeft met name grote internationale zaadbedrijven vrij spel om te patenteren de komende jaren. Hiermee komt ook de keuzevrijheid van boeren en tuinders in het gedrang en zullen de prijzen in de toekomst gaan stijgen.
3. Duurzaamheid onder druk. Hoewel de noodzaak van verduurzaming als argument gebruikt wordt om NGT categorie 1 planten en producten alle ruimte te geven, wordt er niet gestuurd op duurzame veredelingsdoelen. Dit terwijl ook de COGEM in haar trendanalyse biotechnologie 2023 constateert dat sturing hierop niet moet worden overgelaten aan de markt. Zelfs voor veredelingsdoelen die evident strijdig zijn met ecologische duurzaamheid, zoals herbicide tolerantie, of insecticide productie, wordt geen uitzondering gemaakt.
4. Het criterium van 20 modificaties kent geen wetenschappelijke basis. Het voorstel claimt dat 20 modificaties van 5 types equivalent zou zijn aan conventionele veredeling of modificaties die op natuurlijke wijze ontstaan. Hiervoor is geen enkele wetenschappelijke basis. Slechts 3 gerichte mutaties op 3 verschillende genen zijn al voldoende om van een wilde kool een bloemkool te maken. Er zit een wezenlijk verschil tussen het modificeren op basis van eigenschappen die al in de natuur of in de conventionele veredeling voorkomen, en het creëren van nieuwe genetische variatie. Dit onderscheid wordt in het voorstel niet gemaakt.

Bovenstaande punten komen uitgebreid aan de orde in de Position paper over CRISPR-Cas in de veredeling van Natuur & Milieu, die wij onderschrijven. Voor meer informatie over biotechnologie, zie onze projectpagina en ons uitgebreide rapport die we opstelden samen met Natuur & Milieu en UCN-NL in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.