Interessante discussies bij workshop Hightech meets Nature
8 februari 2018
Interessante discussies bij workshop Hightech meets Nature
Verslag Hightech meets Nature
Welke mogelijkheden biedt hightech-precisielandbouw voor landbouw- en natuurontwikkeling? En hoe kun je innovatieve technieken inzetten om landbouw en natuur met elkaar te verbinden en te versterken? Deze vragen stonden centraal tijdens de workshop ‘Hightech meets Nature’, op 26 januari jl. op de Forward Farm in Abbenes. De organisatie was in handen van Bayer CropScience en de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland (MNH), die met een enthousiaste afvaardiging volop meedeed in de discussies.
,,Ja, het is best wel een beetje spannend om hier te zijn”, erkent MNH-directeur Sijas Akkerman meteen maar tijdens zijn openingswoord. ,,Een milieuorganisatie die op bezoek gaat bij Bayer; dat is toch een opmerkelijke stap. Maar ik denk dat het zinvol is om elkaar te hier te ontmoeten en met elkaar van gedachten te wisselen over de toekomst van een duurzame en gezonde landbouw. Op een aantal punten zullen we het niet direct eens worden, maar dat hoeft ook niet. We zijn hier om te verkennen waar we raakvlakken hebben, waar we hetzelfde nastreven.”
Eén van die raakvlakken zijn de natuur- en duurzaamheidsinitiatieven die momenteel op de Forward Farm worden beproefd en getest. Volgens Akkerman sluiten deze voor een deel aan bij het project Living Lab Natuurinclusieve Landbouw dat MNH samen met een aantal Noord-Hollandse boeren, landbouworganisatie LTO en een aantal andere natuurorganisaties heeft opgezet. ,,Het Living Lab kun je zien als een soort proeftuin waarin allerlei maatregelen worden uitgeprobeerd die natuurinclusieve landbouw kunnen ondersteunen, zoals akkerranden en strokenlandbouw. We streven daarbij naar een duurzaam businessmodel, waar niet alleen de natuur, maar ook de boer beter van moet worden”, aldus de MNH-directeur. Volgens hem kan de inzet van hightech ook een bijdrage leveren aan natuurinclusief boeren. ,,Met hightech kunnen boeren veel preciezer werken en is er minder input van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Dat is hoe dan ook winst.”
Hightech en boerenpraktijk verbinden
Ook Joris Roskam van Bayer ziet tal van mogelijkheden om hightech in te zetten voor een duurzamere landbouw, al liggen er volgens hem nog wel de nodige uitdagingen om alle bijeengebrachte data zo te interpreteren en te verwerken dat boeren er ook daadwerkelijk profijt en gemak van hebben. ,,Veel boeren vinden precisielandbouw op dit moment nog te ingewikkeld en te tijdrovend. Wat mij betreft zijn dit de twee belangrijkste agendapunten voor de komende jaren.”
Anne Bruinsma van FarmHack, die de groep kort bij praat over de huidige stand van zaken in Hightech-landbouw, is het roerend eens met Roskam. ,,De meeste bedrijven zijn nog steeds gericht op schaalvergroting in plaats van op precisielandbouw. Daardoor blijven veel interessante technieken liggen, omdat ze niet passen binnen die grofmazige manier van werken.”, constateert zij. Daarnaast merkt ze dat de waardering voor hightech-landbouw nog betrekkelijk laag is, terwijl de smartphone voor velen juist een statussymbool is. ,,We zullen er dus veel meer werk van moeten maken om IT-ers en boeren met elkaar te verbinden. Alleen met wederzijds begrip en enthousiasme komen we vooruit.” Een ander cruciaal punt om van precisielandbouw een succes te maken is volgens haar een vrije toegang tot data. Dit stimuleert de creativiteit in de markt en geeft vernieuwingen een duw in de rug. ,,Met slim gebruik van data, en vooral ook het delen van data, kun je prachtige dingen doen. Telers die vooroplopen met precisielandbouw, gebruiken bijvoorbeeld data van gewasopnames in hun beslissingen. Samen met hun eigen ervaring en kennis, aangevuld met specialistische kennis over bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen en ziekten en plagen, kunnen ze pleksgewijs de dosering zonder problemen verlagen.”
Ook spreker Corné Kempenaar, onderzoeker precisielandbouw bij Wageningen UR, vindt dat Hightech zowel landbouw als natuur veel te bieden heeft. Als voorbeeld noemde hij onder meer het strokenteelt-concept, waarbij meerdere gewassen in stroken op één perceel naast elkaar staan. ,,Hierdoor kunnen natuurlijke bestrijders en nuttige insecten zich veel gemakkelijker ontwikkelen en een populatie opbouwen, waardoor deze ook een bijdrage leveren aan het gezond houden van de gewassen. Met hulp van precisie-technieken zijn deze stroken veel gemakkelijker aan te leggen en kunnen teelthandelingen ook veel gemakkelijker worden uitgevoerd.”
Voor, tegen of neutraal
Om alle voors en tegens van hightech-landbouw nog eens goed voor het voetlicht te brengen, worden de aanwezigen in drie werkgroepen – voor, tegen, neutraal – verdeeld. ,,Daarbij draait het niet eens zozeer om de uitkomst, maar meer om de onderlinge discussie. Praat met elkaar en probeer samen een paar krachtige statements te formuleren”, geeft discussieleider Hinse Boonstra van Bayer het doel weer. Maar in alle drie groepen blijkt het behoorlijk lastig om zonder mitsen en maren de voors en tegen van precisielandbouw goed te duiden. Stellingen als ‘Precisielandbouw is onnatuurlijk’ en ‘de boer verliest hierdoor zijn band met de natuur’ worden met evenveel tegenargumenten weer geneutraliseerd. Ook het standpunt ‘Hightech zorgt voor meer inzicht en kennis en biedt daardoor ruimte voor een betere bodem en een meer diverse landbouw’ wordt door een aantal deelnemers stevig bekritiseerd. Opvallend is dat de voors en tegens niet eenduidig uit de ‘milieu- of landbouwhoek’ komen. Met name de jongere MNH-medewerkers lijken weinig moeite te hebben met precisielandbouw. ,,De tijd staat niet stil; ook wij gebruiken computers, apps en allerlei hightech-apparatuur. Waarom zouden boeren dat niet op hun land mogen gebruiken?”, zegt één van hen. Daar tegenover waarschuwt een aanwezige bloembollenteler juist dat de techniek niet zaligmakend is en dat de rol van boer essentieel blijft. ,,Robots en drones weten niks van de natuur; een goede boer wél. Die factor blijft doorslaggevend. Nu en ook in de toekomst.”
Het gehele verslag met alle voors en tegens op een rij, inclusief een kort interview met Sijas, leest u hier: HIGHTECH MEETS NATURE. Tekst Han Hammink
