De snoeptuin van Jorrit Koeman
11 december 2020
De ’snoeptuin’ van Jorrit
Emma Pieters, Noord-Hollands Dagblad
Op het perceel van Jorrit Koeman in polder De Drieban staat een hijskraan klaar voor graafwerkzaamheden. Waar nu gras ligt komt wat Jorrit een ’snoeptuin’ noemt.
Op zijn krukken komt Jorrit aangehinkt. Met een brede glimlach opent hij de deur van zijn woning in Hem. Twee maanden geleden heeft Jorrit een ongeluk gehad met kitesurfen, waardoor zijn voet is verbrijzeld. Zijn vader is daarom zonder zijn hulp begonnen met de aanleg van de snoeptuin. Over een paar jaar tijd zal de vlakke grond zijn getransformeerd tot een heuvelachtig landschap met verschillende struiken, fruitbomen en planten.
Familie Koeman
Het stuk land is al sinds Jorrits betovergrootouders eigendom van de familie Koeman. Aanvankelijk was het een vaarpolder dat alleen met een schuit of te voet kon worden betreden, maar in1967 werd het gemoderniseerd tot een rijpolder waar een tractor op en af kan. Door ruilverkaveling veranderde het mozaïekland van De Drieban, net zoals de meeste andere landbouwgronden in Nederland in de tweede helft van de twintigste eeuw, in akkerlanden met monoculturen. De boeren die eerst verschillende gewassen verbouwden, kozen elk voor één product. De familie Koeman zette in op tulpen, die naar Japan werden geëxporteerd. Toen de samenwerking met de exporteur wegviel, konden ze de tulpen niet meer kwijt. Sindsdien wordt de schuurkas aan de buren uitbesteed. Toch gaf de familie Koeman het boerenbestaan niet op. Maar na zelf te hebben ondervonden welke risico’s zijn verbonden aan monocultuur, werd er gekeken naar alternatieven. Toen Jorrit, die inmiddels Milieuwetenschappen had gestudeerd, in deze krant een artikel zag over ’agroforestry’ had hij gevonden wat hij zocht.
Hangmat
Bij ’agroforestry’ worden (fruit)bomen en struiken geïntegreerd met de teelt van gewassen of veeteelt. In plaats van dat natuur wordt gemodificeerd, mag die zijn eigen gang gaan. Het voordeel van zo’n circulair ecosysteem is dat het zichzelf gezond houdt. „Hang je hangmat op, zeg ik ook wel”, grapt Jorrit. In tegenstelling tot de landbouwtechnieken die worden toegepast bij monocultuur, is het bij ’agroforestry’ zaak het stuk land zo min mogelijk te bewerken. „Het duurt even voordat je er de vruchten van kunt plukken, maar dan vraagt het ook minder onderhoud.” De landbouw in Nederland is toe aan vernieuwing. Erna Krommendijk, senior projectleider bij Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, stelt dat de conventionele landbouwmethodes uitputtend zijn. „De biodiversiteit en het bodemleven nemen af. Op den duur is dat niet houdbaar.” Volgens Jorrit vraagt ’agroforestry’ om een andere manier van denken. „Een vogel is bijvoorbeeld niet een bedreiging voor je gewassen, maar is juist essentieel. De vogels eten de slakken en insecten op en in ruil daarvoor mogen ze ook wat van de bessen.”
Omgooien
Toch betekent de overgang naar duurzamere landbouw volgens Krommendijk niet dat alle landbouwbedrijven net als Jorrit het roer volledig moeten omgooien. „Boeren kunnen kleine aanpassingen doen, zoals een schaduwrijke boomrand langs de akker, met bladeren die worden gegeten door koeien.”