‘Aan de boerentafel’ heeft verbinding boer en burger versterkt

17 december 2018

‘Aan de boerentafel’ heeft verbinding boer en burger versterkt

Dit najaar ontvingen zes boerenfamilies of ondernemers uit verschillende sectoren steeds enkele tientallen eters aan tafel in het kader van het project ‘Aan de boerentafel’. Mensen konden komen proeven van lokale of regionale producten. Bezoekers genoten niet alleen van de puur Noord-Hollandse producten, maar gingen ook in dialoog met de boer om mee te denken over het aantrekkelijker maken van natuurvriendelijke landbouwproducten.

“Aan de boerentafel” is georganiseerd om boeren die op een natuurinclusieve(re) manier produceren in contact te brengen met burgers uit de omgeving en om samen ideeën te vormen over de afzet en/of vermarkting van producten uit natuurinclusieve(re) landbouw. Andersom zijn de diners bedoeld om de consument kennis te laten maken met de boer en zijn verhaal en met natuurinclusieve landbouw.

‘Aan de Boerentafel’ maakt deze noodzakelijke verbinding tussen de consument en de boer mogelijk. Door met elkaar te brainstormen ontstonden ideeën en kunnen goede voorbeelden besproken worden om de afstand tussen beide partijen te verkleinen. Vanuit daar streven we naar het ontwikkelen van concepten die de vraag naar lokale en/of duurzaam geteelde producten uit Noord-Holland stimuleren. Deze uitkomsten worden meegenomen in het uitvoeringsprogramma Living lab natuurinclusieve landbouw Noord-Holland.

Maatschappelijke vraagstukken

In de zesdelige dinerreeks stelden we verschillende maatschappelijke vraagstukken aan de orde die in relatie staan tot natuurinclusieve landbouw, de consument en de markt. Hierdoor hebben we veel waardevolle informatie verzameld over de relatie tussen boeren en burgers en ideeën voor vermarkting van natuurinclusieve producten. Over het algemeen kan worden gesteld dat de consument het verhaal achter de boer zichtbaarder in beeld wil zien waardoor zij meer bereid zijn om lokale producten af te nemen. Om dit te realiseren zijn meerdere inspirerende mogelijkheden naar voren gekomen. Hieronder lichten we de uitkomsten per thema kort toe.

1. Hoe brengen we lokale natuurinclusieve producten succesvol op de markt?
   Casus boerendiner Melkveehouderij familie Korrel

Het verhaal achter het product is essentieel. Door burgers in contact te brengen met de boer, lijkt men eerder bereid het product te kopen. Dit kan allereerst door verhalen van de betreffende boer op de verpakking te zetten. Hierbij is het dan wel van belang dat het geloofwaardig is. De juiste boer moet op de juiste verpakking, of het moet duidelijk zijn dat de boer onderdeel is van een lokale groep boeren die het streekproduct levert. Daarnaast kan er in de marketing meer gebruik gemaakt worden van sociale media. QR-codes op verpakkingen die leiden naar filmpjes van de boeren bijvoorbeeld, of FB/Instagram/Twitter-accounts. Naast het verhaal van de boer, kan het ook waardevol zijn om het verhaal van het cultuurlandschap waaruit het product voortkomt erbij te vertellen.

Om de consument dichter bij de boer te brengen, is het belangrijk daadwerkelijk te investeren in het contact tussen boer en burger. Dit kan bijvoorbeeld door excursies of open dagen op de boerenbedrijven te organiseren of wandel/fietsroutes langs de boeren die de producten leveren. Zo krijgt de consument binding met de boer en met het landschap waarin de producten geproduceerd worden.

2. Hoe brengen we ook het belang van natuurinclusieve producten die niet direct gegeten worden onder de aandacht bij de consument
   Casus Boerendiner bij Huiberts bloembollen

Een meerderheid van de aanwezigen geeft aan na het horen van het verhaal achter biologische bollen, meer te gaan letten op milieuaspecten en een goede prijs voor de boer wanneer ze bollen kopen in de winkel. De meeste mensen zijn bovendien bereid hier meer voor te betalen. Dan moet er wel een duidelijk verhaal bij dat inspeelt op emotie en beleving en de bollen moeten in een duidelijk onderscheidende verpakking in de winkel liggen. Verder kan de communicatie en promotie rondom biobollen nog veel verder verbreed worden door biologische bollen te gebruiken bij fundraising-acties, op basisscholen en in recepten in veel gelezen tijdschriften of supermarktbladen. Gemeenten kunnen gestimuleerd worden meer biologische bollen in te kopen en aan te planten als er druk is vanuit de burgers, bijvoorbeeld door een burgeractie. Bovendien kan een gemeente zich onderscheiden op het gebied van duurzaamheid wanneer ze biologische bollen aanplanten. Het moet dan wel zichtbaar zijn. Het verhaal en de communicatie hiervan is essentieel!

3. Wat zijn de afwegingen van boeren om gangbaar danwel bio(dynamisch) te boeren en welke afwegingen spelen er bij de consument bij het kopen van gangbare danwel bio(dynamische) producten? Hoe kunnen we een meer duurzame keuze stimuleren?
   Casus biodynamische melkveehouder Konijn

Of het verhaal nu van een biodynamische of van een gangbare boer komt, het persoonlijke verhaal van de boer weet de mensen te raken. Voor boeren speelt naast de morele overweging vooral ook de financiële afweging een belangrijke rol. Financiële prikkels om meer duurzaam te produceren helpen de boer en stimuleert een grote groep boeren om duurzamer te produceren.

Sommige mensen zijn zich bewust van verschillen tussen bio(dynamisch) en gangbaar in de supermarkt en letten daarop bij het boodschappen doen. Veel mensen laten zich echter toch meer leiden door smaak, prijs en gewoonte. Als het prijsverschil tussen bio(dynamisch) en gangbaar kleiner zou zijn, zou de consument eerder bereid zijn duurzame producten te kopen. De overheid kan hier een sturende rol in spelen. Ook helpt het enorm om het verhaal achter een product onder de aandacht te brengen. QR-codes op verpakkingen die leiden naar filmpjes van de boer helpen daarbij. Ook live-presentaties van boeren in de winkel, waarbij klanten het product kunnen proeven en het verhaal kunnen horen, zouden goed kunnen werken. De informatie op verpakkingen moet sowieso helder, duidelijk en aantrekkelijk zijn. Een belevingscomponent zou ook kunnen helpen; meer excursies op de boerderij, fietstochten langs plekken waar je producten aan huis kunt kopen, activiteiten voor kinderen, etc.

4. Wat kan een supermarkt(manager) doen om lokale producten in de schappen te krijgen en de producten beter onder de aandacht te brengen?
   Casus Jeelink Jumbo en Teds knolselderijburger

Veel mensen geven aan dat er nog weinig aanbod aan streekproducten is in de supermarkt en/of dat de producten niet goed zichtbaar worden gemaakt. Mensen vinden lokaal belangrijk vanwege de verminderde milieu-impact, het steunen van de lokale boer en vooral vanwege de smaak. Dan is het wel nodig dat de boer zijn verhaal erbij vertelt, en dat ze het kunnen proeven in de winkel of bij de boer. Daarnaast zouden excursies naar de boer, fietsroutes langs producten, een speciale streekproducten hoek, een streekproductenweek, aanbiedingen in de folder, videoschermen in de winkel en recepten kunnen helpen de producten nog beter onder de aandacht te brengen.

5. Wat kunnen we doen om gebieds-/productmarketing te versterken?
   Casus Schapenhouder Raymond Zijp Eilandspolder

Ook hier lijkt het essentieel om het verhaal van de boer onder de aandacht te brengen en dit te koppelen aan het gebied en aan de producten. Dat zou kunnen door producten als ‘Eilandspolder-product’ af te zetten in samenwerkingen met andere ondernemers in het gebied. De producten moeten dan actief gekoppeld worden aan het gebied door de afzet te combineren met gebiedsbeleving. Dit kan door zegeltjes te sparen bij de producten voor een natuurbeleving, door activiteiten zoals diners, kookworkshops, wandel/fiets/vaartochten te combineren met de productverkoop of door een gebiedsdonatiesysteem op te zetten waarbij een alternatieve geldstroom voor de boer wordt gerealiseerd waardoor hij/zij gewaardeerd wordt voor het landschapsbeheer. Daarbij is het belangrijk de doelgroep goed te kennen en daarbij aan te sluiten.